Op deze pagina staat informatie over de Kitty de Wijzeplaats ien de Nonnenstraat n de Benedenstad: 
Klik op het item voor directe toegang. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier of op een onderstaande foto om terug te gaan naar de pagina Nijmegen Centrum / Benedenstad.
De Kitty de Wijzeplaats met het gelijknamige monument bevindt zich in de Benedenstad waar de Ganzenheuvel, Lange Brouwerstraat, Priemstraat, Nonnenstraat en Smidstraat samenkomen.
Op 4 mei 1995 werd het monument onthuld ter nagedachtenis van de omgekomen Joodse burgers in WOII. In hetzelfde jaar werd het pleintje omgedoopt tot Kitty de Wijzeplaats.
Kaatje (Kitty) de Wijze, dochter van de veehandelaar Louis (Levi Mozes) en Lena de Wijze-Groenewoudt, kwam met het hele gezin (ouders en vier dochters) op 02 april 1932 naar Nijmegen, vanuit Boxmeer. Samen met bijna 200 lotgenoten werden Kitty en haar jongere zus Joke op 17 november '42 bij de grote razzia in Nijmegen op joden opgepakt en naar Westerbork getransporteerd. Op 12 december '42 wordt ze met Joke per trein (transport 42) gedeporteerd naar Auschwitz. Direct na aankomst worden beiden in Auschwitz-Monowitz vermoord. Naar haar is de Kitty de Wijzeplaats in Nijmegen vernoemd. Zij is het symbool geworden van de joodse Nijmegenaren die gedeporteerd werden en nooit meer terugkwamen. Ze staat als standbeeld gebogen afgebeeld richting de Joodse Synagoge op de Nonnenstraat.
In april 2015 zijn op een muur, op de Kitty de Wijzeplaats, 7 bronzen plaquettes onthuld met daarop de namen van alle 449 Joodse slachtoffers uit Nijmegen. Zij zullen dankzij het namenmonument in de stad nooit worden vergeten.
Op de Kitty de Wijzeplaats worden jaarlijks de ca. 400 Nijmeegse Joden herdacht die zijn omgekomen in concentratiekampen.
Louis de Wijze, een neef van deze Kitty, is de initiatiefnemer van dit pleintje met bijbehorend monumentje. Meer over Louis onder dit bericht.
datum foto: 11 maart 2016
bron foto: Paul Marsman©
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven of op de foto voor de gebiedspagina.
Louis de Wijze (Boxmeer, 30 mei 1922 – Berg en Dal, 20 juli 2009) was een Nederlands ondernemer en Holocaustoverlevende.
De Wijze groeide op in Boxmeer en verhuisde in 1932 naar Nijmegen. Hij doorliep de HBS aan de Kronenburgersingel. In de nacht van 17 op 18 november 1942 werd het Joodse gezin, behalve zus Elly, die gelukkig kon onderduiken, opgepakt door de Duitse bezetter en overgebracht naar Kamp Westerbork. Eind maart 1944 werd hij op transport gezet naar concentratiekamp Auschwitz. Daar bleef hij tot het kamp op 23 april 1945 bevrijd werd. Een week eerder ontsnapte hij aan de dodenmars. Louis de Wijze keerde, samen met zus Kitty (niet verwarren met de Kitty hierboven), die in ander kampen had gezeten, terug uit de oorlog. Meer dan 20 familieleden overleefden niet.
Hij werd directeur van vleesbedrijf Homburg in Cuijk. Net als zijn vader, die ook voor de oorlog een vleesbedrijf bezat. Onder zijn leiding groeide het bedrijf uit tot een grote internationale speler in de vleesverwerking. Zijn verhalen uit de Tweede Wereldoorlog werden opgetekend door Kees van Cadsand en in 1995 uitgegeven in het boek Ontsnapping uit de dodenmars, herinneringen van Louis de Wijze aan de concentratiekampen en transporten. Ook gaf hij vele lezingen waarbij hij zich actief inzette tegen antisemitisme en racisme. Hij was een van de bedenkers van het monument van de 102.000 stenen in kamp Westerbork. Hij was onderscheiden als officier in de Orde van Oranje-Nassau. In 2002 won hij de Ien Dales prijs.
Naar zijn nichtje Kitty is in Nijmegen het pleintje vernoemd waar de 400 omgekomen Nijmeegse Joden jaarlijks herdacht worden.
Twee foto's van de Synagoge aan de Nonnenstraat in de Benedenstad. Een Joods gebedshuis. Het deel op de 2e foto is in 1756 gebouwd. Toen al als Synagoge. In 1798 zijn er ramen en een extra deur aan toegevoegd. De linker uitbreiding (1e foto) is als een tot de Synagoge behorende school in 1870 aangebouwd tot de hoek met de Nonnenplaats. Daarna is het gebouw in de vorige eeuw en met name tijdens WOII ernstig in verval geraakt. In 1975-1978 is het geheel in authentieke stijl gerestaureerd tot de bijna betoverende staat waarin het complex aan de buitenkant nu nog verkeerd.
Aan het begin van de veertiende eeuw was Nijmegen de belangrijkste Joodse vestiging van het land. De gemeenschap werd verwoest bij de pestepidemie van 1349. Hierna vestigden zich wederom Joden in de stad en een eerste Synagoge wordt aan het begin van de vijftiende eeuw vermeld als "Schola Judeorum" in de huidige benedenstad aan het Jodengasch (bestaat niet meer en bevond zich ongeveer onderaan waar nu de Houtstraat is). De Joodse gemeenschap in Nijmegen verdween weer aan het einde van die eeuw. In de zeventiende eeuw is er weer een Joodse gemeenschap in de stad en er was een huissynagoge aan de Vleeschhouwersstraat die in 1697 na klachten gesloten werd door de gemeente. Hierna werd een voormalige herberg aan de Groote Straat als gebedsruimte gebruikt.
Op 5 september 1756 werd de synagoge aan de Nonnenstraat in gebruik genomen (2e foto). De Joodse gemeenschap vestigde hierna in aangrenzende panden een Joodse school en bad. In 1804 werd Nijmegen het opperrabbinaat van Gelderland. In 1881 ging het opperrabbinaat naar Arnhem. In 1870 werd naast de synagoge een school gebouwd in quasi-oosterse stijl naar ontwerp van gemeentearchitect Pieter van der Kemp (1e foto). De synagoge werd begin twintigste eeuw te klein en werd verkocht. Op 11 april 1913 werd de nieuwe synagoge aan de Gerard Noodtstraat, door Oscar Leeuw ontworpen, in gebruik genomen. Het huidige Natuurmuseum.
In de Tweede Wereldoorlog werd het oorspronkelijke gebouw aan de Nonnenstraat door de Duitse bezetter als opslagruimte gebruikt en de wandschilderingen werden vernietigd.
Na de oorlog was de Joodse gemeenschap gedecimeerd en was het gebouw aan de Gerard Noodtstraat te groot. Dat gold ook voor het gebouw aan de Nonnenstraat. Het naastgelegen schooltje (1e foto) werd als Synagoge in gebruik genomen en de oorspronkelijke Synagoge werd aan de gemeente Nijmegen verkocht. Die gebruikte het eerst als opslagruimte en daarna was het gebouw een gebedshuis voor het Apostolisch Genootschap. Sinds 1978 was het Natuurmuseum Nijmegen er gevestigd, na een grondige restauratie die leidde tot de toestand waarin de buitenkant van het gebouw nu nog verkeerd.
De Joodse gemeenschap was aan het einde van de twintigste eeuw weer gegroeid en kocht, via de "Stichting Synagoge Nijmegen" in 1999 voor het symbolische bedrag van één gulden de oude Synagoge aan de Nonnenstraat van de gemeente Nijmegen die het gebouw, nadat het Natuurmuseum haar heil elders had gezocht, onder meer gebruikt had als dependance van Nijmeegs Museum Commanderie van Sint-Jan. Het pand werd verder gerestaureerd en op 26 november 2000 wederom als Synagoge gewijd.
datum foto's: 11 maart 2016
bron foto's: Paul Marsman©
De Nonnenstraat is ter plaatse zodanig smal dat het ondoenlijk is het gehele complex op één foto te krijgen.
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven of op de foto voor de gebiedspagina.
