Op deze pagina staat informatie over de Kerkstraat in Nijmegen West (Hees):
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van deze straat. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier of op een onderstaande foto om terug te gaan naar de pagina Nijmegen West.
Een doorgaans zeer rustige weg. Dat was vroeger anders. Afgezet tegen het begrip druk van rond de vorige eeuwwisseling was dat een redelijk drukke straat. De Kerkstraat vormde namelijk de verbinding tussen de vroegere zelfstandige dorpen Hees en Neerbosch. Als zodanig was dit ook de verbinding tussen Nijmen en het land van Maas en Waal, toen het Maas-Waalkanaal nog niet was aangelegd.
De electrische tram van Nijmegen naar Hees maakte gebruik van deze straat. Deze reed tot ongeveer waar nu de Kerkstraat uitkomt op de Dennenstraat. Ook de stoomtram van Nijmegen naar het eindstation aan de Dorpsstraat in Neerbosch bij Oud Rozenhof, of wel café Tramstation heeft een tijdje dit tracé gevolgd, maar is later van een ander tracé gebruik gaan maken welke deel uitmaakte van de rails naar Druten.
De strepen links op de weg in het wegdek geven exact aan waar vroeger de rails van de tram heeft gelegen. Ook de lichtmasten herinneren aan de tramtijd. Het zijn moderne varianten van het model waar vroeger de bovenleiding aan bevestigd was.
datum foto: 25-02-2016
bron foto: Paul Marsman©
Dit klooster aan de Kerkstraat in Hees is in 1930 gebouwd naar een ontwerp van ir. J.G. Deur (1892-1964). In 1986-1988 vond een ingrijpende verbouwing plaats, toen het complex inmiddels een kloosterbejaardenoord was. Deze functie heeft het gebouw voor een deel ook nu nog. Oorspronkelijk fungeerde het klooster als een studiehuis van de Priesters van het Heilig Hart van Jezus.
De congregatie van de Priesters van het Heilig Hart was in 1878 in St. Quentin in Frankrijk gesticht door pater L. Dehon (1843-1925). Mede door het Franse anti-clericalisme rond 1900 breidde de congregatie zich uit in andere landen, waaronder Nederland. De onder meer op zielzorg, voogdij, studie en missiewerk gerichte priesters stichtten in 1930 het studiehuis in Nijmegen-Hees. Dit kwam voort uit een convict voor de eigen universiteitsstudenten theologie. Vooral na de stichting van de Katholieke Universiteit in 1923 werden in Nijmegen door diverse orden en congregaties studiehuizen opgericht. Enerzijds boden deze in een kloosterlijke sfeer woonruimte aan de eigen studenten die college volgden aan de universiteit, anderzijds waren ze bestemd voor de studies filosofie en theologie van de eigen priesterkandidaten. Voor de onderhavige congregatie bestond in het Brabantse Liesbosch-Princenhage een grootseminarie voor de filosofie en was het studiehuis in Hees speciaal bestemd voor de theologische opleiding van het seminarie (scholasticaat).
Dit studiehuis verrees op het terrein van de rond 1885 gebouwde Villa Andelshof. In 1928 had de familie Van Rijckevorsel dit ruime huis met toebehoren verkocht aan de Priesters van het Heilig Hart. Al vrij snel werden er de paters, broeders en theologiestudenten ondergebracht in de villa en het bijbehorende uit 1889 daterende koetshuis. In september 1929 vond de aanbesteding plaats voor de naast de villa te realiseren nieuwbouw, welke al in september 1930 gereed was. De villa en koetshuis bleven gehandhaafd.
Tijdens de oorlog werd het studiehuis gevorderd door de Duitse bezetter (1942). Toen deze in september 1944 het complex verliet zijn het hoofdgebouw en de Villa Andelshof in brand gestoken. Het hoofdgebouw kon evenwel worden gespaard maar de villa ging onherstelbaar verloren. Nadat het complex in 1945-1946 weer in handen van de congregatie kwam werd begonnen met het herstel van het hoofdgebouw. Tegelijk met de herstel- en verbouwwerkzaamheden is toen besloten tot de bouw van een nieuwe kapel. Ir. Deur realiseerde deze aan de achterkant van het hoofdgebouw, loodrecht in het verlengde van de hoofdentree. De kapel is in 1986 gesloopt. Het nieuwe godshuis kwam te bestaan uit een crypte met een groot aantal altaren (voor de dagelijkse mislezing van de vele priesters in het studiehuis) en een bovenkapel. In mei 1950 werd deze kapel geconsacreerd. De oude kapel werd een collegezaal en in de zogeheten leeskapel (oostzijde van de bovenste verdieping in het hoofdgebouw) kwam de congregatiebibliotheek die hier nog steeds gevestigd is.
Omdat de maatschappelijke en kerkelijke ontwikkelingen vanaf de jaren zestig te Hees net als elders leidden tot een daling van het aantal priesterstudenten en kloosterlingen werd besloten het studiehuis om te vormen tot een kloosterbejaardenoord. Als zodanig fungeert het huis vanaf circa 1970 onder de naam Sint Jozefklooster, bestemd voor de Priesters van het Heilig Hart en voor de Zusters van de H. Carolus Borromeus die zich in Nijmegen onder meer hadden ingezet voor de bediening van het Carolusziekenhuis en sanatorium Dekkerswald. Het naastgelegen koetshuis van Andelshof is nu een peuterspeelzaal (De Vlindertuin) en was al in 1968 verhuurd onder de naam Kleuterhof.
Toen het complex in 1986-1989 werd aangepast aan de moderne eisen voor bejaardenzorg werden de plannen getekend door het Nijmeegse bureau Pouderoyen, 'rechtsopvolger' van de architecten Deur en Pouderoyen. De verbouwing leidde onder meer tot een herindeling van het hoofdgebouw en een vernieuwde interieurafwerking. Slechts de oude congregatiebibliotheek behield zijn oorspronkelijke karakter en kloosterlijke sfeer. Op de plek van de in 1950 in gebruik genomen kapel met crypte kwam na sloop een nieuw bouwdeel met een kapelruimte en een ontvangstzaal alsmede diverse woon-units.
Architectuur- en kunsthistorische waarde:
Het betreft een door de vooraanstaande en voor Nijmegen belangrijke architect J.G. Deur gebouwd klooster dat ondanks enkele ingrijpende wijzigingen vooral aan de buitenkant nog altijd een goed herkenbaar voorbeeld is van katholiek-religieuze architectuur uit het interbellum. Het in 1929-1930 als een studiehuis gebouwde klooster werd uitgevoerd in de stijl van de Amsterdamse School, met een sterke nadruk op de breedtewerking, de toepassing van een mansardedak met keramische pannen, en diverse plastische details zoals een markante groen-geoxydeerde dakruiter en enkele paraboolvormige vensters. Het gebouw is van wezenlijk belang om een evenwichtig beeld te krijgen van het omvangrijke oeuvre van architect Deur, in wiens loopbaan dit klooster tot zijn vroege opdrachten behoort. Kenmerkend voor de congregatiebibliotheek is de afwerking in Amsterdamse Schoolstijl, met kleurig geglazuurde lambriseringen, decoratief glas-in-lood en een paraboolvormig tongewelf. Van kunsthistorische waarde is het geglazuurde gevelrelidat zich in de toegangsportiek van het klooster bevindt en dat in 1955 werd gemaakt door van de aan het klooster verbonden religieuzen. Dit object is een karakteristiek voorbeeld van monumentale kunst uit de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog. De aanbouwen uit 1986 - 1989 vallen buiten de bescherming.
Stedenbouwkundige waarde:
Het Sint Jozefklooster heeft door zijn markante verschijningsvorm met een dominant aanwezige en symmetrisch opgezette bouwmassa met afwisselende vensterreeksen, een vrij steile mansardekap met dakruiter en hoekpaviljoens met topgevels, en door zijn prominente vrijstaande ligging op een ruim terrein met parkachtige aanleg belangrijke situationele waarde voor de Kerkstraat. Hier vormt het object niet alleen door de geschetste verschijningsvorm maar ook door de forse opzet een sterk in het oog vallende blikvanger. Tezamen met het bijbehorende terrein waarop zich onder meer enkele forse bomen bevinden en in combinatie met het bij het kloostercomplex behorende voormalige koetshuis vormt het object een waardevol ensemble. Deze waarde wordt versterkt door de ligging in de onmiddellijke nabijheid van diverse andere historische objecten, waaronder een groot aantal uit de negentiende en vroege twintigste eeuw daterende villa's en buitenhuizen. Tezamen met deze objecten is het Sint Jozefklooster karakteristiek voor het historische aanzicht van de Kerkstraat.
Cultuurhistorische waarde:
Als een rooms-katholiek kloostergebouw dat werd opgezet als een studiehuis is het Sint Jozefklooster een typische uiting van katholiek-religieuze architectuur en bezit het complex voor de gemeente Nijmegen cultuurhistorische waarde. Het Sint Jozefklooster aan de Kerkstraat is een goed voorbeeld van de studiehuizen die door diverse religieuze orden en congregaties na de stichting van de Nijmeegse universiteit in 1923 werden gesticht. Verder weerspiegelt het bouwwerk door zijn religieuze betekenis de historische ontwikkeling in de wijken Hees en Neerbosch dat in de loop van de negentiende en twintigste eeuw behalve door boerderijtjes, bloemkwekerijen en villa's in belangrijke mate bepaald werd door religieuze instellingen, waaronder het hier bedoelde studiehuis en het niet ver hiervandaan gelegen rusthuis Sancta Maria. De cultuurhistorische waarde van het Sint Jozefklooster wordt versterkt door de combinatie met het naastgelegen koetshuis uit 1889 dat een restant vormt van de vroegere Villa Andelshof en nog altijd verwijst naar de aantrekkingskracht van het betreffende gebied als vestigingsplaats van welgestelden.
Momenteel zit er voor een deel ook een zorgcentrum in voor niet kloosterlingen.
Dit kloostergebouw is een door de gemeente aangewezen gemeentelijk monument.
datum foto: 25-01-2016
bron foto: Paul Marsman©
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven of op de foto voor de gebiedspagina.
