DSC 0249 3 edited naam     

Klik hier voor het informatie menu Heilig Landstichting

Heilig Landstichting  

Via deze pagina komt u bij artikelen over Heilig Landstichting door op de dorpsbeschrijving of de straat/object te klikken. Klik op de foto's in de artikelen om terug naar deze pagina te gaan.

Dorpsbeschrijving:

 


    

   

   

   

   

   

   

   

   

    


   
   
   Banner breed donker grijze letters zwarte achtergrond 55 110

Heilig Landstichting (dorp)   

Heilig Landstichting
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Heilig Landstichting
Heilig Landstichting
Situering
Provincie Vlag Gelderland Gelderland
Gemeente Vlag Berg en Dal Berg en Dal
Coördinaten 51° 49′ NB, 5° 53′ OL
Algemeen
Oppervlakte 2,23 km²
Inwoners (2016) 795[1] 
(355 inw./km²)
Hoogte 47,9 - 89,7 m
Overig
Postcode 6564
Netnummer 024
Belangrijke verkeersaders N842
Foto's
Opmerkelijke doorgang over de openbare weg in het dorp
Opmerkelijke doorgang over de openbare weg in het dorp

Heilig Landstichting is een dorp in de gemeente Berg en Dal. De plaats ligt tegen de bebouwde kom van Nijmegen aan. Het dorp is genoemd naar het hier gelegen Museumpark Oriëntalis, dat voorheen de Heilig Land Stichting heette. 

Geschiedenis: 
Tweeduizend jaar geleden was de plaats waar nu het dorp Heilig Landstichting ligt, een klein stukje van een woud dat zich van de Romeinse legerplaatsen op de Hunerberg en het Kops Plateau uitstrekte tot Xanten en Goch. In die Romeinse tijd werd de locatie ten oosten van de Heilig Landstichting gebruikt voor de aanleg van het Romeinse aquaduct om de legioenplaats op de Hunerberg van water te voorzien. 

In de Middeleeuwen zijn hier en daar kleine delen van dit grote bosgebied ontgonnen, ook in de zone vanaf de Nijmeegse stadswallen tot de Postweg-Groenwoudseweg. In de 14e of 15e eeuw heeft het Nijmeegse Broerenklooster aan de Groesbeekseweg bij Mariënboom een kapel laten bouwen. Het noordelijke gedeelte van het grote bosgebied tot de tegenwoordige grens met Duitsland was in de Middeleeuwen in het bezit van de graven en hertogen van Gelre. Zij gebruikten het Nederrijkswald, zoals dat in die tijd werd genoemd, vaak voor hun jachtpartijen.

In de zeventiende eeuw hebben de Staten van Gelderland, die toen eigenaar van het Nederrijkswald waren, grote percelen van dit bos uitgegeven aan welgestelde Nijmeegse burgers die daarop boerderijen hebben gesticht. Dat gebeurde ook aan de oostkant van de Groesbeekseweg en de Meerwijkselaan. Op de oudste kaarten van deze streek, van omstreeks 1640, zien we op de plaats van het latere dorp Heilig Landstichting enkele boerderijen liggen. De landerijen die daarbij hoorden werden begrensd door de tegenwoordige Johanneslaan, Casa Nova en de Mgr. Suyslaan.

In de loop der tijd vestigden zich langs de doorgaande weg van Nijmegen naar Groesbeek enkele herbergiers en in de omgeving verrezen arbeiderswoningen en allerlei kleine winkels. Deze kleine gemeenschap van boeren en neringdoenden werd ‘De Ploeg’ genoemd. Een herberg die op de hoek van de Nijmeegsebaan en de Andreaslaan stond, droeg dezelfde naam.

Een grote verandering in de buurtschap De Ploeg vond plaats in de jaren 1910-1920. Toen kocht de Heilig Land Stichting onder leiding van de priester Arnold Suys hier een terrein aan voor een devotiepark, museum, begraafplaats en bijbehorende kerk. In dit park zouden volgens de stichtingsakte de ‘gewijde plaatsen van het Heilig Land’ worden opgebouwd om het leven en lijden van Christus op de "authentieke en meest verheven wijze voor te stellen."

De Heilig Landstichting werd opgericht in 1911, met goedkeuring van bisschop Wilhelmus van de Ven van het bisdom 's-Hertogenbosch. De initiatiefnemer voor het project was de Waalwijkse priester Arnold Suys. Op de plek van de buurtschap De Ploeg zou een katholiek centrum voor Nederland moeten komen, met een devotiepark waar de plaatsen uit het Heilige Land (het toenmalige Palestina) nagebouwd zouden worden. Dit werd later het Bijbels Openluchtmuseum, nu Museumpark Oriëntalis.

De eerste kerk die er gebouwd werd was de Cenakelkerk (1913-1915), die ontworpen werd door Jan Stuyt in samenwerking met Jos Margry. In Suys' plannen was ook een grote Heilig Hart-basiliek voorzien. Van deze basiliek zijn alleen de onderzijde van het voorportaal en het atrium gerealiseerd. Dit atrium functioneert tegenwoordig als hoofdgebouw van het museumpark.

Om directe middelen te hebben om het devotiepark te kunnen bouwen werd de beschikbare grond in drieën gedeeld;
- een gedeelte zou het devotiepark worden,
- een gedeelte werd ingericht als begraafplaats om ook door de verkoop van grafrechten in de toekomst een inkomstenbron te hebben
- en het laatste deel werd verkocht voor woningbouw. Met dit geld werd een aanvang gemaakt voor het park.

Het gehele complex leidde tot de bouw van een aantal kloosters en gaf de aanzet voor een woonwijk met als centraal punt de parochie De Meerwijk. Deze parochie stichtte een kleuterschool, een jongens- en meisjesschool. Er ontstond een bloeiend verenigingsleven waarvoor de Jubelzaal (het huidige Zaaltje) werd gebouwd.

In de jaren dertig versmolten de voormalige buurtschappen De Ploeg en Het Heilig Land tot het kerkdorp Heilig Landstichting. In dezelfde periode heeft de gemeente Groesbeek, waartoe het dorp behoorde, voor deze woonwijk, die toen officieel de naam Heilig Landstichting kreeg, een uitbreidingsplan ontwikkeld. De eerste woningbouw vond in die periode plaats langs de Nijmeegsebaan, Andreaslaan, Sophiaweg en Thaddeuslaan.

In de Tweede Wereldoorlog lag Heilig Landstichting in de herfst en winter van 1944 in het strijdgebied van Duitse en geallieerde troepen. Veel huizen werden beschadigd en Mariënbosch diende als militair hospitaal.

Na 1950 is het uitbreidingsplan van Heilig Landstichting verder gerealiseerd, zowel door de bouw van woningwetwoningen als van villa’s en bungalows. Daardoor kreeg het dorp, in combinatie met de woningen uit de jaren ’30, een gevarieerde bebouwing.

Tussen 1918 en 1925 had Heilig Landstichting een spoorweghalte aan de spoorlijn Nijmegen - Kleve.
Verder genoot de plaats enige bekendheid als woonplaats van oud premier Dries van Agt.



   

    Banner breed donker grijze letters zwarte achtergrond 55 110

Heilig Land Stichting (de stichting)

De Heilig Land Stichting (HLS) is de moederstichting van de beheerstichting van het Museumpark Orientalis Heilig Land Stichting die in 1911 werd opgericht en vanaf 1946 een kerkelijke stichting is. Het park heette tot 2007 het Bijbels Openluchtmuseum en tot 1970 Heilig Land Stichting, de naam van de moederstichting.

Oosterse Stadspoort op de begraafplaats
Beeld van een slapende vrouw op een uit kalksteen opgetrokken stoep in het Oosters Straatje

Het doel van de Heilig Land Stichting is de herinnering aan Jezus als Christus levend te houden door op aanschouwelijke en wetenschappelijk verantwoorde wijze de mens in contact te brengen met de boodschap van het Oude en Nieuwe Testament en hem een beeld te geven van de geestelijke en stoffelijke cultuur van de wereld waarin de Bijbel is geschreven.

Het bestuur van HLS heeft in 2001 een verzoek gedaan aan bisschop Hurkmans van het bisdom 's-Hertogenbosch om in verband met het verliezen van subsidies het toenmalige Bijbels Openluchtmuseum om te zetten in een RK burgerlijke beheersstichting. Om de intrekking van deze gelden door overheid en sponsoren te voorkomen moest een verhuurconstructie worden opgesteld. De bisschop ging hiermee niet akkoord, waarna het bestuur ontslagen werd. Hierna volgde een diplomatiek steekspel tussen enerzijds het bisdom en anderzijds de HLS en het Museumpark Orientalis.

Via een aparte constructie verhuurt de HLS haar terrein aan het Museumpark Orientalis. Dat museum wil een interreligieuze en interculturele ontmoetingsplaats zijn van de drie grote Abrahamitische religies. Volgens bisschop Hurkmans is de Heilig Land Stichting een publieke kerkelijke stichting, waardoor hij zeggenschap heeft over de verhuur van het terrein. De bisschop wil dan ook het terrein en het museum gebruiken voor de katholieke evangelisatie, iets dat het bestuur van de HLS verworpen heeft; volgens het bestuur is het een private kerkelijke instelling, waardoor de bisschop geen zeggenschap heeft. In 2003 werd het bestuur gedagvaard en de bisschop wilde de verhuur nietig verklaren. De dagvaarding werd niet geactiveerd en middels een Conclusie van Antwoord heeft de HLS het proces in 2007 weer geactiveerd.

Of de HLS een publieke dan wel private kerkelijke stichting is, is er door het bestuur een uitspraak gevraagd aan een kerkelijke rechtbank. Dat antwoord laat echter al jaren op zich wachten en HLS-voorzitter Schröder is dan ook bang dat het museum failliet gaat als er geen duidelijkheid komt. Reeds aangeworven geldschieters durven niet te investeren, omdat zij bang zijn dat in de toekomst sponsorgelden gebruikt gaan worden voor evangelisatiedoeleinden.

Project Heilig Land Stichting   

Nadat de Waalwijkse priester Arnold Suys in 1903 voor de eerste maal naar het Heilige Land was geweest, was hij van mening dat de plaatsen, de gewoontes, de bevolking, de omgeving en het landschap als een soort vijfde evangelie waren om het leven van Jezus beter te kunnen begrijpen. Samen met architect Jan Stuyt en de kunstschilder Piet Gerrits vatte hij het plan op een pelgrimsoord op te richten voor mensen die niet in staat waren naar het Heilige Land te gaan, waar momenten van het leven van Jezus nagebouwd en uitgebeeld werden. Vanaf 1911 begon het project Heilig Land Stichting, waarvoor het bisdom 's-Hertogenbosch circa 100 hectare beschikbaar stelde. Het project moet in het licht worden gezien van de katholieke emancipatie aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw.

Om het park te bekostigen werd een gedeelte van de beschikbare grond verkocht, waarop het dorpje Het Heilig Land werd gesticht; in de jaren dertig versmolt het dorp samen met het nabijgeleden De Ploeg tot Heilig Landstichting. Verder werd vanaf 1913 voor de aanleg van deze begraafplaats een aparte stichting in het leven geroepen, de Eerste Hulp Stichting der Heilig Land Stichting. De begraafplaats was een onderdeel van het devotiepark en de opbrengsten waren bedoeld om het religieuze park, pelgrimsreizen en de te bouwen basiliek te ondersteunen.

Hoewel het dorp Heilig Landstichting haar naam te danken heeft aan het devotiepark ontwikkelde het zich onafhankelijk van de rest van het project. De begraafplaats maakte wel onderdeel uit van het devotiepark Heilig Land Stichting. In 1913 werd voor de aanleg van de begraafplaats een speciale stichting in het leven geroepen, genaamd de Eerste Hulp Stichting der Heilig Land Stichting. Deze naam moet zeer letterlijk worden genomen, omdat met de opbrengsten van de begraafplaats de Heilig Land Stichting (het museum) ondersteund moest worden. Het bestuur van beide stichtingen was en is echter hetzelfde.

Hoewel het museum zich oriënteert op de interreligieuze en interculturele dialoog, heeft de begraafplaats nog een sterk katholiek karakter.



Banner breed blauwe 4682b4 (staalblauwe) letters zwarte achtergrond 47 94

                           Design details: Paul Marsman© PMWD kleine banner 15 hoog Rode letters 156 zwarte achtergrond