Groesbeek Plaats in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Gelderland
Gemeente	Berg en Dal
Coördinaten	51° 47′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte	23,75 km²
Inwoners  (3-2018)	12.740 (536 inw./km²)
Hoogte	16,6 - 95 m
Overig
Postcode	6560-6562
Netnummer	024
Belangrijke verkeersaders	N842 N843
Portaal     Nederland

Hervormde kerk van Groesbeek

Hervormde kerk langs de spoorlijn

Cosmas en Damianuskerk

Groesbeek is een plaats in de gemeente Berg en Dal, in het Rijk van Nijmegen, ten zuidoosten van Nijmegen. Groesbeek ligt in een heuvelachtig en bosrijk landschap, dat in Duitsland in het uitgestrekte Reichswald wordt voortgezet.

Geschiedenis   

De heuvels en dalen van Groesbeek vormen de noordwestelijke uitlopers van de Nederrijnse Heuvelrug. Deze is zo'n 200.000 jaar geleden tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien, ontstaan. Ter hoogte van het huidige Groesbeek kwam het gletsjerijs tot stilstand. Op het hoogste punt meet Groesbeek 95 meter boven het NAP (op de Zevenheuvelenweg, nabij camping Nederrijkswald). De naam Groesbeek komt waarschijnlijk van de beek die ooit van de NH Kerk in oostelijke richting stroomde.

Opgravingen hebben aangetoond dat Groesbeek al vanaf de Romeinse tijd bewoond werd. Zo werden in het nabijgelegen Berg en Dal Romeinse potten en pannen gevonden. Villa Gronspech is vanaf 1040 tot 1699 in het bezit van de Heren van Groesbeek. In 1990 werden tijdens werkzaamheden aan de Hoflaan restanten van het kasteel van de Heren van Groesbeek opgegraven.

In 1865 wordt er een spoorlijn aangelegd. In 1905 wordt er een stoomzuivelfabriek gebouwd, al snel opgevolgd door meerdere, kleinere fabrieken. De werkgelegenheid nam hierdoor iets toe. Toch waren de meeste inwoners nog steeds aangewezen op werkgelegenheid elders in de regio. Groesbeek bleef arm en kende hierdoor heel specifieke beroepen als bosbesplukkers en bezembinders.

Op 17 september 1944 landden duizenden parachutisten in Groesbeek in het kader van Operatie Market Garden. De doelstelling van deze operatie was om de bruggen bij Eindhoven, Grave, Nijmegen en Arnhem te veroveren op de Duitsers om vervolgens via het IJsselmeer de Noord-Duitse laagvlakte en het industriële Duitse hart te veroveren. In dat geval zou de Tweede Wereldoorlog voor Kerstmis 1944 beëindigd zijn. Dit mislukte. Groesbeek lag tot 8 februari in de frontlinie waardoor het dorp ernstige verwoestingen moest incasseren.

Op 1 januari 2015 is de oude gemeente Groesbeek samengevoegd met de gemeenten Millingen aan de Rijn en Ubbergen tot de nieuwe gemeente Berg en Dal, die gedurende 2015 ook Groesbeek heette.

Bezienswaardigheden   

• Hervormde kerk
• Cosmas en Damianuskerk
• de Zuidmolen, de maalvaardige korenmolen van Groesbeek.

Musea   

• Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945
• Groesbeek Canadian War Cemetery

Evenementen   

• Carnavalsoptocht
• Zevenheuvelenloop
• Nijmeegse Vierdaagse (meerdaagse langeafstandsmars in derde week van juli met ook veel deelnemers uit het buitenland)
• De Nederlandse Wijnfeesten (jaarlijks in september)
• Zevenheuvelenfeesten Groesbeek (jaarlijks in juli)
• Zwitserloot Dak Run
• De Groesbeekse Muziekzondag (jaarlijks op de derde zondag van oktober)
• Smartlappenfestival Tranendal tussen de Heuvels (jaarlijks op Hemelvaartsdag)
• De Groesbeekse Barre Barrentocht (jaarlijks in de winter)
• Verlichte Halfvasten Optocht Groesbeek
• Gitaarbeurs Groesbeek

Carnaval in Groesbeek   

Binnen de gemeente zijn drie coördinerende carnavalsverenigingen actief, genaamd De Feestneus, Net Aecht en de Berggeiten in Berg en Dal. Samen vormen zij, onder leiding van het Sok, de organisatie achter het gehele carnaval in Groesbeek. In totaal zijn er meer dan 180 carnavalsverenigingen actief in Groesbeek.

De Feestneus, Net Aecht en de Berggeiten leveren ieder jaar een eigen prins. De Feestneus en Net Aecht leveren om en om de prins 'Ummenie' van dat jaar. De prins 'Ummenie' kan gezien worden als de hoofdprins binnen Groesbeek tijdens het carnaval.

Politiek   

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Groesbeek telde 17 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad van de oude gemeente Groesbeek van 1998 tot en met 2014:

In verband met de gemeentelijke herindeling per 1 januari 2015 werden in 2014 gemeenteraadsverkiezingen gehouden op 19 november.

Lijst van burgemeesters van Groesbeek

Verenigingen   

In Groesbeek heeft een aantal (amateur)voetbalclubs zijn thuisbasis; Achilles '29, VV Germania en De Treffers.

Bekende inwoners   

Geboren in Groesbeek   

• Paul Wilbers (1948), PvdA-politicus
• Jan Peters (1954), voetballer
• Frans Janssen (1955), voetballer
• Henk Grim (1962), voetballer
• Arno Arts (1969), voetballer
• Bas Eickhout (1976), GroenLinks-politicus
• Marc Peters (1978), voetballer
• Tim Bakens (1982), voetballer
• Wim Liebers (1946), zanger

Woonachtig geweest in Groesbeek   

• Jasper Cillessen (1989), voetballer (doelman)

Topografie   

Topografisch 3-D beeld van Groesbeek, met daarin duidelijk het dal dat door Groesbeek loopt.

Het wapen van Groesbeek is het wapen van de voormalige gemeente Groesbeek, bestaande uit een rode geënte dwarsbalk op een zilveren veld. De beschrijving luidt:

"In zilver een geënte dwarsbalk van keel. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen."

Geschiedenis   

Het wapen is bekend sinds het eerste kwart van de 14e eeuw op zegels van de heren van Groesbeek. Het is daarom een van de oudere wapens in Nederland, en komt al voor in het wapenboek Gelre. Op 11 december 1937 werd het wapen verleend aan Groesbeek. De gemeente fuseerde per 1 januari 2015 met Millingen aan de Rijn en Ubbergen en behield tot 1 januari 2016 de naam Groesbeek en hanteerde tevens de oude vlag en het wapen. Sindsdien heet de gemeente Berg en Dal.

Verwante wapens   

• 

  Heren van Groesbeek

 
• 

  Jan II van Homoet