Willem Metzelaar   

Willem Cornelis Metzelaar (Rotterdam, 9 augustus 1849 - Den Haag, 18 augustus 1918) was een Nederlands architect en ingenieur.

Biografie   

Metzelaar was een zoon van architect Johan Frederik Metzelaar die onder meer het gerechtsgebouw in Tiel tekende. Hij studeerde bouwkunde en civiele techniek aan de Polytechnische School te Delft. Na zijn studie was hij enige tijd in dienst bij de Staatsspoorwegen waarna hij tussen 1872 en 1883 gemeente-architect in Deventer was. Er brak een nieuwe tijd aan toen hij uiteindelijk in 1883 assistent van zijn vader werd. Die was reeds enkele jaren als hoofdingenieur in dienst bij het ministerie van Justitie. In 1886 volgde zijn zoon hem in deze functie op. Tijdens de periode waarin vader en zoon Metzelaar de scepter zwaaiden over de justitiële architectuur was er een enorme bouwactiviteit waar te nemen. Een belangrijke reden hiervoor is dat er in 1881 een nieuw Wetboek van Strafrecht was ingevoerd.

Koepelgevangenis Breda

Als hoofdingenieur van de gevangenissen en rechtsgebouwen bij het departement van justitie was hij verantwoordelijk voor de oprichting van een aantal justitiële bouwwerken. Zo ontwierp hij onder meer een drietal strafgevangenissen, vier opvoedingsgestichten, vier tuchtscholen, vijf rechtsgebouwen, veertien huizen van bewaring en 27 kantongerechten. Van de 124 tot rijksmonument verklaarde gebouwen in het complex Veenhuizen zijn er 74 door Metzelaar ontworpen en 5 door zijn vader. 

In de regio tekende Metzelaar voor het voormalig kantongerecht aan de Oranjesingel en de Jeugdgevangenis Hunnerberg aan de Berg en Dalseweg.

Metzelaar jr. werd in 1913 op eigen verzoek eervol ontslagen. Vijf jaar later zou hij overlijden. Willem Cornelis Metzelaar ligt begraven op de begraafplaats Nieuw Eykenduynen in Den Haag. 

Wetenswaardigheden   

 Metzelaar was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw   

Werken

Esserheem Veenhuizen

Justitiële werken (Algemeen)

• 1883-1886 Breda: Gevangenis (als assistent van zijn vader)
• 1889 Zutphen: Gerechtsgebouw
• 1895 Rotterdam: Gerechtsgebouw, Noordsingel 115
• 1897 Utrecht: Huis van bewaring, Gansstraat
• 1892-1899 Doetinchem: Gesticht De Kruisberg, uitbreiding met een 3-laagse observatiegebouw in ijzerconstructie
• 1899-1901 Haarlem: Koepelgevangenis, Harmenjansweg 4
• 1900 (circa) Utrecht: kerkgebouw strafgevangenis Wolvenplein
• 1905 Nijmegen: Rijksinrichting De Hunnerberg, Berg en Dalseweg 287
• 1901-1903: Groningen: Huis van Bewaring
• Veenhuizen: Penitentiaire inrichtingen en gebouwen voor het personeel
• 1912 's-Hertogenbosch gevangeniscomplex Sint-Jorisstraat 27

Koepelgevangenis Haarlem, in aanbouw.

Justitiële werken (kantongerechten)

• 1882 Geldermalsen: Rijksstraatweg 4 (samen met zijn vader)
• 1883 Zuidbroek: Spoorstraat 41
• 1884 Harlingen: Havenplein 1
• 1886 Hoofddorp: Raadhuislaan 2
• 1892 Heerenveen: K.R. Poststraat 10
• 1893 Alkmaar: Kantongerecht aan de Geestersingel
• 1896 Terborg: Silvoldseweg 8-10
• 1896-1897 Tilburg: Stadhuisplein 175
• 1897-1898 Bergen op Zoom: Stationsstraat 28
• 1897-1898 Zaandam: Czaar Peterstraat 16
• 1898 Venlo: Mgr Nolensplein 56
• 1900 Hoogeveen: Brinkstraat 26
• 1900 Schiedam: Lange Haven 65 (verbouwing)
• 1903 Enschede: Molenstraat 23
• 1904 Sommelsdijk: Dijkstraat 48
• 1904-1907 Helmond: Weg op den Heuvel 9-11
• 1905-1906 Nijmegen: Oranjesingel 56   
• 1905-1906 Oirschot: Torenstraat  
• 1906-1907 Delft: Korte Geer 11a
• 1907-1908 Heerlen: Saroleastraat 35
• 1908 Groenlo: Maliebaan 8
• 1908-1909 Den Haag: Prinsegracht 45
• 1910-1911 Groningen: Kattenhage 1
• 1910-1911 Meppel: Catharinastraat 13
• 1912 Utrecht: Hamburgerstraat 30
• 1912 Hilversum: Neuweg
• 1912 Purmerend: Plantsoengracht
• 1912 's-Hertogenbosch Sint-Jorisstraat 29
• 1913 Zevenbergen: Koningin Wilhelminastraat 15-17

Klik hier om terug te gaan naar de startpagina architecten.    

Gallerij van enkele werken

Rotterdam,  voormalig  gerechtsgebouw  Noordsingel  (2007)	Delft, voormalig  gerechtsgebouw  aan de  Korte Geer  (2009)	Den Haag:  voormalig  kantongerecht	Gerechtsgebouw  in Zutphen  (1889)

Klik hier om terug te gaan naar de startpagina architecten.    

Pieter van der Kemp

Pieter van der Kemp (Delft, 28 september 1809 - Nijmegen, 1 juni 1881), was een Nederlands architect.

Op 22 oktober 1837 werd Van der Kemp benoemd tot stadsarchitect van Nijmegen. Dit zou hij blijven tot 1880. Na zijn overlijden in 1881 werd hij in die functie opgevolgd door ir. Jan Jacob Weve. Zijn stijl kenmerkt zich door het gebruik van neoclassicistische vormen. Veel van zijn werk is verloren gegaan. Enkele panden die nog resten zijn het voormalige woonhuis van houthandelaar Ten Boven aan de burchtstraat 69-71 (1840-1845), het schooltje van de joodse gemeente aan de Nonnenstraat (1872-1873), en een hervormd catechisatielokaal aan de Piersonstraat (achter plein '44).

Biografische schets   

Al op jonge leeftijd werd Van der Kemp wees. Na het overlijden van zijn ouders kwam hij te wonen in het Delfts weeshuis en later in de Fundatie van Renswoude. In 1828 werd hij toegelaten aan de Haagse tekenacademie. Twee jaar later kwam hij in dienst van de architect der rijksgebouwen Tieleman Franciscus Suys. 

Wetenswaardigheden   

• In 1947 werd er een straat naar hem vernoemd in de wijk Bottendaal

Werken (selectie)  

• 1838-1839 Nijmegen: Schouwburg
• 1839-1839 Nijmegen: Sociëteit 'Burgerlust'
• 1839-1839 Nijmegen: Tolhuis a/d Teersdijk
• 1840-1845 Nijmegen: Burchtstraat 69-71
• 1845-1845 Nijmegen: RK Weeshuis a/d Doddendaal
• 1846-1848 Nijmegen: Oud Burgeren Gasthuis a/d Molenstraat
• 1871-1872 Nijmegen: Openbare School voor Gewoon Lager Onderwijs (Hees)
• 1872-1873 Nijmegen: Schooltje van de joodse gemeente a/d Nonnenstraat
• 1873-1874 Nijmegen: Lijkenhuisje Algemene begraafplaats Stenenkruisstraat
• 1876-1876 Ewijk: Schooltje
• 1879-1879 Nijmegen: Protestants weeshuis a/d Papengas

Klik hier om terug te gaan naar de startpagina architecten.    

Cornelis Peters

Cornelis Hendrik Peters (Groningen, 1 januari 1847 - Den Haag, 19 december 1932), in de literatuur doorgaans kortweg C.H. Petersgenoemd, was een Nederlands architect en architectuurhistoricus. Hij is vooral bekend door zijn vele ontwerpen voor postkantoren en andere overheidsgebouwen en schreef een aantal belangrijke publicaties op het gebied van architectuurgeschiedenis

Biografie   

Portretfoto van C.H. Peters
Persoonsinformatie
Nationaliteit	Nederlands
Geboorte- datum	1847
Geboorte- plaats	Groningen
Overlijdens- datum	1932
Overlijdens- plaats	Den Haag
Beroep	architect architectuurhistoricus rijksbouwmeester
Werken
Praktijk	1863 - 1932
Belangrijke gebouwen	Ministerie van Justitie, Den Haag (1876-1883) Hoofdpostkantoor, Amsterdam (1895-1899)
Belangrijke projecten	Restauratie Ridderzaal en  Stadhouderlijk Kwartier, Den Haag (1878-1883)

Peters groeide op als enig kind in een Nederlands-hervormd gezin in de stad Groningen. Met het oog op een toekomstige positie als dominee bezocht hij het Stedelijk Gymnasium, dat hij echter voortijdig verliet. In 1863 ging hij in de leer bij architect A. Breunissen Troost te Sneek, die tevens directeur was van de gasfabriek aldaar. In zijn vrije tijd hield hij zich bezig met het inventariseren en beschrijven van middeleeuwse kerken en andere bouwwerken in de provincies Groningen en Friesland.

Dankzij de bemiddeling van zijn werkgever kon Peters in mei 1867 zijn opleiding vervolgen op het bureau van P.J.H. Cuypers in Amsterdam, waar hij op dat moment de enige protestant was. Bij Cuypers maakte Peters kennis met het werk van de Franse neogoticus E.E. Viollet-le-Duc. Nog in november van hetzelfde jaar stuurde Cuypers Peters terug naar Friesland als hoofdopzichter bij de bouw van de Sint-Vituskerkin Blauwhuis. In 1869 werd hij, mede dankzij zijn contacten met Breunissen Troost, directeur van de gasfabriek in Bolsward. Tegelijkertijd vestigde hij zich als particulier architect, overigens zonder grote opdrachten te krijgen.

In 1870 was hij wederom hoofdopzichter bij een project van Cuypers, ditmaal bij de bouw van de Sint-Martinuskerk in Sneek. Datzelfde jaar trouwde hij met Leentje Knoop, met wie hij tot 1882 drie kinderen zou krijgen.

In 1873 verhuisde Peters met zijn gezin naar Roermond om bureauchef te worden bij de firma Cuypers & Stoltzenberg, het mede door P.J.H. Cuypers opgerichte atelier voor kerkelijke kunst. Waarschijnlijk vanwege gezondheidsklachten verruilde hij deze functie in 1875 voor een nieuwe bij de Maastrichtse behangfabriek Zeller & Co., waar hij overigens al na enkele maanden weer vertrok. Terwijl hij van zijn spaargeld leefde, publiceerde hij dat jaar zijn eerste boek Overzicht der boerenplaatsenbouw in Nederland. In 1876 werd Peters, dankzij Cuypers en diens medestander Victor de Stuers, benoemd tot Rijksbouwkundige voor de Gebouwen van Financiën.

Met deze benoeming hoopten Cuypers en De Stuers hun positie bij het streven naar een nationale bouwstijl te versterken. Deze bouwstijl moest een combinatie zijn van neogotiek en elementen uit de renaissance. Door een protestant tot overheidsarchitect te benoemen hadden Cuypers en De Stuers een argument tegen beschuldigingen uit protestantse kringen dat de overheidsbouw overheerst werd door katholieken.

Peters’ officiële taak werd het ontwerpen van post- en telegraafkantoren, waaraan sinds de invoering van de Postwet in 1870 een grote behoefte bestond. De eerste jaren in zijn nieuwe functie stonden echter vooral in het teken van de bouw van een nieuw ministerie van Justitie aan de noordzijde van het Plein in Den Haag, een opdracht die officieel niet tot zijn werkterrein behoorde maar die hij op initiatief van De Stuers kreeg toegewezen. In 1878 werd Peters benoemd in de nieuwe functie van Rijksbouwkundige voor de Landsgebouwen bij het ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid. Hij kreeg nu de beschikking over een bouwkundig bureau met assistenten. Zijn werkterrein werd uitgebreid; hij werd nu ook betrokken bij restauraties, onder andere van de Ridderzaal en het Stadhouderlijk Kwartier, aan het Binnenhof in Den Haag.

In 1884 werd de Dienst Landsgebouwen gesplitst in twee afdelingen, respectievelijk gericht op een noordelijk en zuidelijk district. Peters, die zich inmiddels Rijksbouwmeester mocht noemen, kreeg het noorden van Nederland als werkgebied. Zijn bureau was in het laatste kwart van de 19e eeuw verantwoordelijk voor het ontwerp van ongeveer veertig postkantoren, in eerste instantie steeds uitgevoerd in de door Cuypers bedoelde neogotische stijl met renaissance-invloeden. Geleidelijk liet hij zich steeds meer inspireren door de Groningse romanogotiek uit de 13e eeuw, wat vooral tot uiting kwam in met nissen versierde topgevels. De invloed van de renaissance nam af, al verdween deze nooit helemaal uit zijn werk. Het hoofdpostkantoor in Amsterdam uit 1895-1899 geldt als Peters' belangrijkste en meest extravagante bouwwerk.

In enkele gevallen nam Peters ook opdrachten aan die buiten zijn werkgebied vielen. Een belangrijk werk was bijvoorbeeld het oude, tijdens WOII vernielde station in Nijmegen. Als particulier architect ontwierp hij het raadhuis van Winschoten.

In 1915 ging Peters met pensioen. Het jaar daarop overleed zijn vrouw. Tot op hoge leeftijd bleef hij actief als schrijver en als restauratie-architect. Als lid van de Haagse kunstenaarsvereniging Pulchri Studio hield hij geregeld voordrachten over de meest uiteenlopende onderwerpen. Hij overleed in 1932 in Den Haag.

Peters' archief wordt bewaard in het Nederlands Architectuurinstituut te Rotterdam. 

In de regio tekende Peters voor het voormalig, in de oorlog verwoestte station in Nijmegen en de voormalige postkantoren in Nijmegen en Beek. 

Familie   

Cornelis Peters was de oom van Adriaan Peters, stadsrestaurateur van Middelburg  

Selectie van werken   

• 1876-1883 Den Haag: ministerie van Justitie
• 1878-1883 Den Haag: restauratie Ridderzaal
• 1880 Den Haag: restauratie Stadhouderlijk Kwartier
• 1880-1881 Breda: postkantoor
• 1880-1883 Den Haag: eigen woonhuis Surinamestraat 42
• 1883 Sleen: restauratie Nederlands-hervormde kerk
• 1883 Groningen: belastingkantoor
• 1887 Arnhem: stationspostkantoor
• 1888 Arnhem: hoofdpostkantoor
• 1888 Edam: postkantoor
• 1890-1893 Nijmegen: station
• 1894 Groningen: Groningsch Museum van Oudheden
• 1895 Harlingen: postkantoor
• 1895-1896 Winschoten: raadhuis
• 1895-1898 Amsterdam: hoofdpostkantoor
• 1898 Oude Pekela: postkantoor
• 1901 Veendam: postkantoor
• 1901 Kampen: postkantoor
• 1903-1916 Utrecht: uitbreiding Rijks Veeartsenijschool, inclusief manege
• 1904-1909 Apeldoorn: Koninklijke Stallen paleis Het Loo
• 1905-1907 Winschoten: restauratie Marktpleinkerk
• 1905 Rhenen: postkantoor
• 1906 Winschoten: postkantoor
• 1907 Deventer: postkantoor
• 1907-1911 Utrecht: 's Rijks Munt
• 1908 Groningen: postkantoor
• 1908 Nijmegen: postkantoor (binnenkort op deze website)
• 1908 Zuidhorn: postkantoor
• 1908 Zwolle: postkantoor
• 1909 Schellingwoude: hulppostkantoor
• 1910 Velp: Postkantoor + directeurswoning
• 1910 Emmen: postkantoor
• 1910-1914 Apeldoorn: restauratie paleis Het Loo   
• 1911 Beek: voormalige postkantoor 
• 1912 Baarn: postkantoor
• 1915 Zevenaar: postkantoor

Selectie van publicaties  

• 1875 Overzicht der boerenplaatsenbouw in Nederland
• 1892 Oud-Drentsche kunst
• 1894 Oud-Nederlandsche baksteen-bouw
• 1896 Vitruvius
• 1897 Het klooster te Ter Apel
• 1900 Opmerkingen over den bouw en ontwikkeling der Nederlandsche steden : eene historisch-bouwkundige studie
• 1901 Protestantsche kerkgebouwen : de Zuider-, Wester- en inzonderheid de Noorder-kerk te Amsterdam, tevens eene bijdrage tot de geschiedenis van het fabriek-ambt aldaar
• 1905 De Groote Zaal op het Binnenhof te 's-Gravenhage
• 1907 Oud-Groningen
• 1909-1911 Oud-Nederlandsche steden in haar ontstaan, groei en ontwikkeling
• 1921 Oud Groningen : stad en lande

Klik hier om terug te gaan naar de startpagina architecten.    

Kees van Moorsel   

Cornelis Marie van Moorsel (Den Haag, 5 maart 1892 - Voorburg, 11 januari 1962) was een Nederlands architect en architectuurcriticus.  

Leven en werk  

Kees van Moorsel was een leerling van de architect A.J. Kropholler. Hij was een aanhanger van de Delftse School in het traditionalisme en was daarin samen met prof. M.J. Granpré Molière en B.J. Koldewey richtinggevend.

Van 1928 tot 1940 was hij hoofdredacteur van het Katholiek Bouwblad en publiceerde hij ook in andere architectuurbladen, zoals het Gildeboek en het Tijdschrift voor Architectuur en Beeldende Kunsten.

Hij nam actief deel aan de landelijke conferenties over architectuur en toonde zich daar een tegenstander van het ‘nieuwe bouwen’, dat hij ongeschikt vond voor de ‘nieuwe mens, die zich maatschappelijk gebonden weet’. In de oorlog publiceerde hij over de herbouw van Rotterdam, Rhenen en Middelburg en vond dat men daarbij vooral niet uit moest gaan van de idee van een ‘functionele stad’, dat naar zijn mening de mens en het wonen ondergeschikt maakte aan economie en verkeer. De wederopbouw van Rotterdam na de bezetting was daarmee, volgens zijn opvatting, een fout ontwerp en de wederopbouw van Middelburg tijdens de bezetting een juist ontwerp.

Ook nam hij actief deel aan de discussie over de Grondbeginselen voor restaureren zoals vastgesteld in 1917 door de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond. In 1938-1940 laaide de discussie over de bruikbaarheid van deze Grondbeginselen opnieuw op. Van Moorsel vond het niet alleen onjuist dat ze nooit door de overheid waren vastgesteld, maar hij vond ze ook inhoudelijk onjuist. Met name de in de Grondbeginselen gedefinieerde kunstwaarde, waarbij het eigentijdse gevoel voor de kunst belangrijker was dan de herinneringswaarde, achtte hij onjuist. Hij publiceerde in die tijd veel over foute voorbeelden van restauraties, zoals bijvoorbeeld het voormalige stadhuis van Schoonhoven.

In de artikelen uit 1952, die werden geschreven ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag, werd hij geplaatst in de lijn van het rationele bouwen van P.J.H. Cuypers, H.P. Berlage en zijn leermeester A.J. Kropholler. Bijzonder daarbij was dat hij zelf de neogotiek van Cuypers een dwaling vond, evenals de Bossche School van Dom Hans van der Laan. Hij vond deze stijlen zijwegen in de ontwikkeling van de architectuur.

Bij veel van zijn werken streefde hij naar een samengaan tussen architectuur, schilderkunst en plastiek, het zogenaamde Gesamtkunstwerk. Hoogtepunten in zijn werk zijn de sanatoria in Bilthoven en Breda (de Klokkenberg, geplaatst op de lijst van Plasterk van 100 Wederopbouwmonumenten). Verder bouwt hij kerken, scholen en woningen in verschillende plaatsen. Een groot deel van zijn werkzame tijd woonde de architect in Voorburg aan de Laan van Nieuw Oost-Indië en werd hij geassisteerd door de architect H.T.M. Hirdes. 

In de regio tekenede van Moorsel voor twee dubbele woonhuizen in Heilig Landstichting aan de Sophiaweg. 

Werken (selectie):  

• Karmelietessenklooster te Egmond aan den Hoef
• Kerk OLV van Lourdes te Scheveningen
• Wethouder Huibregtseschool te Wassenaar
• Sanatorium Berg en Bosch te Bilthoven
• Sanatorium De Klokkenberg te Breda en
• Restauratie Sint Ritakerk te Amsterdam
• Petrus-en-Pauluskerk in Middelburg
• Voetstuk van het Ruiterstandbeeld Sint Willibrordus in Utrecht
• Kerk van de H.Nicolaas te Nieuw Den Helder 
• Twee dubbele woonhuizen te Heilig Landstichting  

Klik hier om terug te gaan naar de startpagina architecten.