Op deze pagina staat informatie over de Graafseweg vanaf de Graafsebrug in Nijmegen West:
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van deze straat. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier of op een onderstaande foto om terug te gaan naar de pagina Nijmegen West.
Monument slachtoffers bombardement 
Dit ter herdenking van de 763 slachtoffers van het bombardement van 22 februari 1944.
Het staat nabij de historische hoofdingang van de begraafplaats aan de Graafseweg. In eerste instantie zijn de slachtoffers hier op 26 februari 1944 begraven in een massagraf. Dat gebeurde na een indrukwekkende stoet met alle stoffelijke resten die vertrok van concertgebouw de Vereeniging en was voorafgegaan door een herdenkingsbijeenkomst in dat gebouw. Die stoet liep onder extreem grote belangstelling via de Graafseweg naar deze begraafplaats.
De meeste slachtoffers zijn na verloop van tijd in overleg met nabestaanden elders herbegraven. Het overgrote deel naar de Daalseweg. Daarvan zijn er later ook weer de nodige herbegraven na het gereedkomen van de algemene begraafplaats Vredehof aan de Weg door Jonkerbos.
De herinnering aan het februaribombardement overschaduwt die aan de verwoestende bevrijding van de stad tijdens Operatie Market Garden in september 1944 en de vijf maanden daarna, waarin Nijmegen een veelvuldig bestookte frontstad was. Hierbij vielen er nogmaals honderden doden, die wellicht voorkomen hadden kunnen worden als de stad was geëvacueerd. De in totaal ruim tweeduizend doden, zoals destijds werd geschat in Nijmegen vormden 7% van alle burgerslachtoffers van Nederland tijdens de oorlog, hetgeen ver boven het gemiddelde ligt. In Nijmegen zijn dan ook de meeste burgerslachtoffers gevallen van heel Nederlnd. De meest recente schatting telt zelfs ruim 3700 slachtoffers. Daarbij zijn de slachtoffers van de jodenvervolging (449) niet eens meegerekend. Een exact getal kan niet worden gegeven, omdat door oorlogsgeweld omgekomen onderduikers nooit meegerekend zijn geweest.
De namen van alle bekende slachtoffers zijn aangebracht op de Herinneringswand, een ontwerp van Montse Hernández i Sala. Deze bevindt zich in een vitrine in het stadhuis (ingang Raadhuishof).
De tekst op het glas van de vitrine luidt: 'GERAAKT IN HET HART NIJMEGEN 22 FEBRUARI 1944'
Men wist lang niet wat men met zulke slachtoffers aan moest. Er waren genoeg monumenten voor soldaten en verzetsstrijders, maar niet voor burgerdoden, en ze maakten ook geen deel uit van officiële herdenkingen.
Pas in 1984, 40 jaar na dato, werd er voor het eerst een herdenking gehouden en in 1994, 10 jaar verder en 50 jaar na dato, werden op het jaarlijkse Nijmeegse vertelfestival onder grote belangstelling voor het eerst publiekelijk ooggetuigen en overlevenden aan het woord gelaten na 50 jaar zwijgen. Pas in 2000 kwam er een monument voor de burgerslachtoffers ('De Schommel' op het Raadhuishof, zie 2e foto). Jaarlijkse herdenkingsbijeenkomsten op 22 februari werden in de jaren na 2000 door steeds meer mensen bijgewoond. Momenteel zijn er diverse monumenten voor burgerslachtoffers, waar die op de foto er één van is.
Over de reden waarom juist de bevriende geallieerden het bombardement op Nijmegen hebben uitgevoerd gaan heel veel speculaties de ronde. Vergissings-, gelegenheidsbombardement zijn zomaar wat aanduidingen met verschillende uitleg. Er zijn ook speculaties, welke nooit zijn bevestigd, maar ook niet tegengesproken dat de Nederlandse regering in ballingschap toestemming tot dit bombardement zou hebben gegeven. Het stationsgebied was een belangrijk knooppunt voor Duits wapentuig. Dat zou verwoest moeten worden. Het wrange is dan dat het gebouw en voorplein beschadigd zijn geraakt, maar de indrastructuur zelf niet. Er is op internet heel veel beschreven over de mogelijke redenen van het bombardement. De beste getuigen hiervoor zijn echter nooit gehoord en dat zijn de piloten van de Amerikaanse bommenwerpers. Die werden door hun overheid tot de dag van vandaag afgeschermd van iedereen die op waarheidsvinding uit was. De meesten daarvan zijn inmiddels overleden, maar voor die enkeling die nog in leven is geldt die afscherming nog steeds.
De Duitse bezetter heeft het bombardement uitvoerig gebruikt voor zijn campagne. Het waren tenslotte onze vrienden die het hadden gedaan. Dit heeft een geheel averechts effect gehad zo later in september bleek. Nergens in bezet gebied zijn de bevrijders zo enthousiast binnengehaald als in Nijmegen.
Her en der in de stad zijn er jaarlijks op 22 februari herdenkingen.
datum eerste foto: 1 april 2016
datum tweede foto: 19 juli 2016
bron foto's: Paul Marsman©
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven of op de foto voor de gebiedspagina.
